Zasada działania skrzyni DSG.
Przekładnia dwusprzęgłowa to konstrukcja oparta na klasycznej skrzyni manualnej. Dwusprzęgłowa skrzynia biegów, jak nazwa wskazuje, posiada dwa sprzęgła – jedno dla biegów nieparzystych, drugie dla parzystych. Jej praca polega na wykorzystaniu dwóch przekładni. W momencie aktywności jednej przekładni, druga ma już przygotowany bieg w górę lub w dół. To rozwiązanie pozwala na bardzo szybkie zmiany biegów, dla przykładu najszybszą konstrukcją dwusprzęgłową może się pochwalić skrzynia PDK od Porsche, w której zmiany biegów następują w ułamku sekundy. Producent dla modelu 911 o oznaczeniu 992, podaje liczby takie jak 0,1 sek. – to szybciej niż mrugnięcie okiem.
Występowanie skrzyni dwusprzęgłowych.
Pierwsza dwusprzęgłowa skrzynia biegów została skonstruowana w 2003 roku przez inżynierów VW, BorgWarner oraz LuK, od tego czasu przeszła szereg udoskonaleń poprawiając precyzję działania oraz szybkość zmiany biegów. Potocznie nazwą DSG określa się wszystkie skrzynie dwusprzęgłowe. Skrzynie DSG znaleźć można w autach koncernu VAG, czyli: Volkswagen, Audi (S-Tronic), Skoda, Seat, Bentley, Bugatti. Inne oznaczenia dla tych skrzyń w zależności od marki to np.:
- PDK – Porsche,
- DKG – BMW,
- DCT – Hyundai, KIA, Nissan, Mercedes,
- EDC – Renault,
- PowerShift – Ford,
- SST – Mitsubishi,
- F1 DCT Powershift – Ferrari,
- LDF – Lamborghini,
- TCT – Alfa Romeo.
Suche oraz mokre sprzęgła.
Na przykładzie koncernu Volkswagen można wyróżnić dwa typy skrzyni DSG: sucha i mokra.
Skrzynia mokra oznacza, że sprzęgła są zanurzone w kąpieli olejowej, co umożliwia przenoszenie wyższego momentu obrotowego. Natomiast skrzynia pracująca na suchych sprzęgłach dedykowana jest słabszym jednostkom napędowym. Choć mokre sprzęgła w skrzyniach DSG charakteryzują się dłuższą żywotnością, to wymagają regularnego serwisowania oleju części sprzęgłowej co 60 tys. km, a w niektórych przypadkach, jak skrzyni 0CK, dodatkowo w części mechanicznej. Przy sprzęgłach suchych wymianie oleju podlega tylko część mechaniczna, i odbywa się to na podobnej zasadzie jak w manualnych skrzyniach.
Oleje dedykowane vs. uniwersalne “multivehicle”.
Będąc przy temacie oleju, rozwój technologiczny motoryzacji stworzył specyficzne potrzeby zaawansowanych skrzyń dwusprzęgłowych, takie jak odpowiednia lepkość oleju oraz odporność temperaturowa, pozwalające zapewnić precyzję oraz szybkość zmiany biegów w każdym warunkach pracy.
Na rynku, oprócz olejów OEM, dostępne są oleje dedykowane oraz oleje multivehicle. Oleje typu multivehicle to wygodny wybór dla niektórych warsztatów, ze względu na brak konieczności wyszukiwania specyfikacji oleju dedykowanej dla danej skrzyni. Niestety często pomija się fakt, że uniwersalność idzie w parze z kompromisami. Oleje typu multi często spełniają minimalne specyfikacje, szybciej się zużywają, a ich parametry użytkowe między wymianami nie zapewniają pełnej ochrony. RAVENOL, jako lider rynku olejów przekładniowych i ATF, produkuje oleje dedykowane, które standardowo przewyższają wymagania OEM, a to wszystko, aby zapewnić najlepszą ochronę i optymalną pracę skrzyni przez cały okres między wymianami oleju.
Zadania oleju ATF w skrzyniach dwusprzęgłowych.
Podstawowym zadaniem oleju ATF jest chłodzenie i smarowanie podwójnego sprzęgła, wałków łożysk, kół zębatych oraz synchronizatorów skrzyni biegów. Co więcej, olej jest niezbędny do poruszania tłokami podwójnego sprzęgła, a także widełkami uruchamiającymi biegi. Aby to smarowanie w skrzyni mogło nastąpić, olej musi przepłynąć przez pompę oleju, która generuje ciśnienie do 20 barów. Dla zobrazowania tej wartości, woda w kranie, aby natychmiast wypłynąć, potrzebuje ciśnienia około 4 barów w instalacji. Podczas pracy regulowany jest również przepływ oleju przez zawór, tak, aby chłodzić zestaw sprzęgieł, przepływ oleju w skrzyni może wzrosnąć do 20 litrów/min. Te dane pokazują jak odporny na przeciążenia musi być film smarny oleju, który przy interwale 50-60 tys. musi zachować swoje parametry. W przypadku gdy skład oleju jest nieoptymalny, może doprowadzić to do nieefektywnej pracy skrzyni lub szybszej degradacji oleju.
Kluczowe jest też zrozumienie, że dedykowane oleje RAVENOL są specjalnie opracowane dla określonych skrzyń biegów. Nie chodzi tu tylko o marketing, ale o realne korzyści, takie jak wyższa odporność na ścieranie, wolniejsza degradacja oleju oraz ponadprzeciętne właściwości myjące, które utrzymują jednostkę w czystości między wymianami oleju. Formulacja oleju jest ściśle dostosowana do warunków, w jakich będzie pracowała, dla przykładu Skoda 1.5 TSI 150 KM będzie z założenia inaczej użytkowana niż Golf VII R 300 KM, czy Porsche 911 Turbo 580 KM. Dlatego Ravenol, aby sprostać wymaganiom użytkowników, opracował dedykowane oleje do różnych typów przekładni DSG:
Dodatkowo Ravenol opracował oleje do innych podzespołów współpracujących z dwusprzęgłowymi skrzyniami:
- Transfer Fluid DTF‑1 dla skrzynek rozdzielczych,
- MTF‑4 SAE 70W dla części mechanicznej w skrzyni Audi o kodzie DL382,
- AWD‑H Fluid dla sprzęgła Haldex montowanego w Golfie VII R,
- VSG SAE 75W‑90 dla reduktora montowanego np. w Seacie Leon Cupra 4×4.
Parametry oleju ATF.
Warto porównać parametry olejów. Zaczynając od temperatury płynięcia oleju, kluczowego wskaźnika, mówiącego nam wiele o jakości użytych baz. Im niższa temperatura, tym lepsza zdolność oleju do pracy w ekstremalnych warunkach. Dla przykładu olej DCT-DSG LV Fluid osiąga zdolność płynięcia przy temperaturze -75 °C, jest to olej dedykowany przekładniom, które wymagają najwyższej ochrony podczas zimnego rozruchu. Podczas gdy niektóre rozwiązania wielozadaniowe oferują temperatury znacznie wyższe. Następnym parametrem będzie lepkość przy 40°C oraz 100°C. Wartości lepkości są bliskie sobie, ponieważ wybór wartości zależy od konkretnych warunków pracy i wymagań skrzyni biegów. Wyższa lepkość jest preferowana ze względu na lepszą ochronę skrzyni biegów podczas rozruchu. Następnym wskaźnikiem określającym jakość użytej bazy olejowej jest indeks lepkości; im wartość jest wyższa tym olej lepszy. Choć różnica parametrów porównywanych olejów wydaje się niewielka, to wyraźnie mówi o jakości zastosowanych baz i dodatków, które mają kluczowy wpływ na zachowanie optymalnych parametrów oleju w całym okresie pomiędzy wymianami oleju.